Edukacja ma kluczowe znaczenie w kształtowaniu emocjonalnego świata dziecka. Często zastanawiamy się, co robimy dobrze i gdzie możemy popełniać błędy. Jednym z coraz bardziej palących wyzwań jest lęk u dzieci, który objawia się w różnych postaciach – od nadmiernego lęku przed nieznanym po objawy fizyczne, takie jak bóle brzucha i bezsenność.
Ale czy jest możliwe, że pewne wzorce zachowań rodzicielskich przyczyniają się do rozwoju? Lęk? Badania wykazały, że niektórzy rodzice częściej wychowują lękliwe dzieci.
Nadopiekuńczy rodzice: kiedy świat jest zbyt niebezpieczny
Jednym z bardziej znanych zachowań prowadzących do lęku u dziecka jest tzw „rodzicielstwo helikopterem”. Jest to forma nadopiekuńczego rodzicielstwa, w której rodzice nieustannie czuwają nad swoimi dziećmi, ingerując w każdą decyzję i starając się usunąć wszelkie przeszkody i niebezpieczeństwa z drogi dziecka. Na pierwszy rzut oka wydaje się, że tacy rodzice chcą tylko tego, co najlepsze dla swojego dziecka, ale w rzeczywistości uniemożliwiają im stawianie czoła wyzwaniom życia i rozwijanie odporności.
Nadmierna ochrona dziecka przed trudnymi sytuacjami, takimi jak konflikty z rówieśnikami czy niepowodzenia w szkole, uniemożliwia dziecku nauczenie się radzenia sobie ze swoimi emocjami. Zamiast opracowywać strategie radzenia sobie, dziecko dowiaduje się, że świat jest zbyt niebezpieczny, aby stawić mu czoła samotnie. Prowadzi to do zwiększonego poczucia bezradności i niepokoju w obliczu prawdziwych wyzwań, poczucia nieprzygotowania i niekompetencji.
Strach rodziców przenosi się na dzieci
Innym ważnym czynnikiem przyczyniającym się do lęku u dzieci jest zachowanie rodziców, którzy sami cierpią na stany lękowe lub mają nadmierny strach przed pewnymi sytuacjami. Dzieci są jak gąbki – chłoną wszystko, czego doświadczają w swoim otoczeniu, a jeśli czują, że ich rodzice boją się otaczającego je świata, często przenoszą to na siebie.
Na przykład rodzice z lękiem wysokości nie tylko będą uniemożliwiać swoim dzieciom wspinanie się na drzewa, ale także wykorzystają swój niepokój, aby zakomunikować, że świat jest niebezpieczny i pełen zagrożeń. Takie zachowanie powoduje, że dziecko zaczyna wątpić we własne bezpieczeństwo, co dodatkowo zwiększa poczucie niepokoju. Dzieci dorastające w takim środowisku mogą mieć trudności z rozwinięciem zdrowej samooceny i poczucia bezpieczeństwa.
Unikanie problemów i nieumiejętność poradzenia sobie
Jest ważnym elementem w rozwoju odporności emocjonalnej umiejętność stawiania czoła wyzwaniom. Rodzice, którzy pozwalają dzieciom unikać trudnych sytuacji, nieświadomie przyczyniają się do tego, że nie potrafią one nauczyć się pokonywać swoich lęków. Zamiast doświadczać przez dziecko porażek, a następnie uczyć się na swoich błędach, rodzice dbają o to, aby nigdy nie było ono narażone na ryzyko. W rezultacie dziecko nie rozwija niezbędnych narzędzi do radzenia sobie z frustracją, co prowadzi do zwiększonego lęku, gdy znajdzie się w nieprzewidywalnych lub nieprzyjemnych sytuacjach.
Jak pomóc dzieciom pokonać lęki?
Pierwszym krokiem jest uświadomienie sobie tego nie każda porażka lub błąd jest katastrofą. Dzieci muszą nauczyć się, że wyzwania są częścią życia, a rodzice mogą je wspierać, zachęcając do samodzielnego rozwiązywania problemów, zamiast za każdym razem przychodzić im na ratunek. Ważne jest również, aby rodzice pracowali nad własnym strachem i niepokojem i nie przerzucali swoich zmartwień na dzieci.
Wsparcie, współczucie i zachęcanie dziecka do samodzielnego odkrywania świata są kluczem do rozwijania odporności emocjonalnej. Dzieci muszą mieć poczucie, że rodzice im ufają i wierzą w ich możliwości. W ten sposób łatwiej nabiorą pewności siebie i przezwyciężą niepokój, jaki może wywołać nadopiekuńcze rodzicielstwo.
Wniosek: rodzice jako wzorce do naśladowania
Każdy rodzic chce dla swojego dziecka jak najlepiej, ale ważne jest, aby rozpoznać, kiedy nasz strach może wyrządzić dziecku więcej szkody niż pożytku. Dzięki właściwemu podejściu i świadomości własnych wzorców zachowań możemy pomóc dzieciom rozwinąć siłę, pewność siebie i odporność emocjonalną, które pomogą im przezwyciężyć lęk i prosperować w świecie.
