Przez wiele lat wskaźnik masy ciała (BMI) był najpowszechniej stosowanym wskaźnikiem do oceny masy ciała i stanu zdrowia jednostki. Eksperci od jakiegoś czasu zwracają jednak uwagę na jego mankamenty. Choć został zaprojektowany jako łatwy sposób na określenie nadwagi i otyłości, BMI nie uwzględnia wielu czynników wpływających na stan zdrowia, takich jak masa mięśniowa, wiek, płeć czy kształt ciała. Dlatego coraz częściej mówi się o alternatywie – wskaźniku krzywizny ciała (ITZ), który ma być dokładniejszym wskaźnikiem zagrożeń dla zdrowia.
Wskaźnik masy ciała opiera się na prostym wzorze, który wykorzystuje zależność między masą ciała a wzrostem danej osoby, aby podzielić ludzi na różne grupy – od niedożywionych po z nadwagą. Jednak formuła ta nie rozróżnia masy mięśniowej od tkanki tłuszczowej. Zatem osoby bardzo umięśnione, takie jak były kulturysta Arnold Schwarzenegger, na podstawie BMI można uznać za osoby z nadwagą, mimo że ich skład ciała jest całkowicie zdrowy.
Eksperci wielokrotnie zwracali uwagę na mankamenty BMI. Przykładowo Amerykańskie Towarzystwo Medyczne zwróciło uwagę, że BMI nie uwzględnia różnorodności etnicznej, wiekowej i płciowej, co oznacza, że nie jest odpowiednim wskaźnikiem dla różnych grup populacji. Szczególnie problematyczne jest to, że nie uwzględnia rozmieszczenia tkanki tłuszczowej w organizmie, gdyż tłuszcz w okolicy brzucha wiąże się z większym ryzykiem wystąpienia chorób takich jak cukrzyca typu 2, nadciśnienie czy choroby serca (źródło: profimedia.com).
Wskaźnik krzywizny ciała – dokładniejsza miara stanu zdrowia
Ponieważ BMI nie zapewnia wystarczająco dokładnego obrazu stanu zdrowia, badacze opracowali wskaźnik krzywizny ciała (ITZ), który mierzy stosunek wzrostu do obwodu talii, ale nie masę ciała. Metoda ta pozwala na lepszą ocenę ilości tłuszczu brzusznego, który jest kluczowym czynnikiem ryzyka wielu chorób przewlekłych.
ITZ oblicza się za pomocą dość prostego wzoru, a wyniki wahają się od 1 do 15, przy czym większość osób uzyskuje wynik od 1 do 10. Wyższe wartości ITZ wskazują na bardziej zaokrąglone ciało i większe ryzyko problemów zdrowotnych, takich jak choroby serca , cukrzyca i nowotwory. Badanie przeprowadzone na próbie 33 000 Amerykanów w latach 1999–2018 wykazało, że u osób z ITZ powyżej 6,9 ryzyko zgonu było wyższe – aż o 50 % wyższe w porównaniu do osób z ITZ między 4,5 a 5,5.
Formuła dla Wskaźnik krzywizny ciała (ITZ) jest następująca:
ITZ=obwód talii(vcm)(wysokość(vm))1,5−18ITZ = \frac{{obwód talii (w cm)}}{{(wysokość (vm))^{1,5}}} – 18
Wzór ten uwzględnia obwód talii w centymetrach i wzrost w metrach i zapewnia lepszy wgląd w rozmieszczenie tkanki tłuszczowej, zwłaszcza brzusznej, co jest ściśle powiązane z ryzykiem chorób takich jak cukrzyca typu 2, choroby serca i nadciśnienie.
Co przyniesie przyszłość?
BMI staje się coraz bardziej uznawane za wiarygodny wskaźnik stanu zdrowia, zwłaszcza jeśli chodzi o ryzyko związane z gromadzeniem się tłuszczu w okolicy brzucha. O ile BMI opiera się na prostym wzorze, który często wprowadza w błąd, bo nie uwzględnia rozkładu tkanki tłuszczowej i masy mięśniowej, o tyle ITZ jest dokładniejszy i bardziej skupiony na pomiarze czynników faktycznie wpływających na zdrowie.
Niemniej jednak debata na temat BMI nie zakończy się tak szybko. Wielu ekspertów uważa, że w celu kompleksowej oceny stanu zdrowia danej osoby należy wziąć pod uwagę inne wskaźniki, takie jak badania krwi, ciśnienie krwi i skład ciała. BMI może być dobrym wskaźnikiem początkowym, ale w celu dokładnej diagnozy i oceny ryzyka konieczne jest uwzględnienie szerszego zakresu czynników.
Wniosek
Wskaźnik krzywizny ciała to nowa alternatywa, która może pomóc w lepszej ocenie ryzyka wielu chorób. Chociaż BMI jest nadal w użyciu jako prosta metoda szybkiej oceny masy ciała, coraz bardziej oczywiste staje się, że nie zapewnia ona wystarczająco dokładnego obrazu stanu zdrowia jednostki. Dzięki nowej wiedzy i alternatywą, takim jak ITZ, jesteśmy o krok bliżej lepszego zrozumienia, co tak naprawdę oznacza bycie zdrowym
