Porto

Jest w cieniu stolicy, ma malowniczy brzeg rzeki i doskonałe wina, wiele mostów... Tylko rzeka płynie w złym kierunku.

Otworzy się przed nami najpiękniejszy widok na Porto Żelazny most Ludwika I. Głęboko pod nami, po przeciwnej stronie rzeki, mienią się w słońcu wielobarwne fasady Ribeiro, „bank”, prawdziwe serce miasta. Stoimy wysoko ponad nieco ponad siedemdziesięcioma piwnicami Porto, którzy znaleźli najlepsze warunki klimatyczne do dojrzewania tego wyjątkowego wina właśnie w dawnej celtyckiej osadzie, dzisiejszej południowej dzielnicy Vila Nova de Gaia. Spacer po moście otwiera piękny widok w kierunku ujścia drugiej co do długości rzeki iberyjskiej, nad barcos rabelos, dziś fotogenicznie zakotwiczonymi przed piwnicami, które zostały przejechane przez czas i cysterny przewożące wino z górnej doliny na swoje miejsce przez kilkadziesiąt lat na wiosnę Doura w piwnicy, gdzie Port uzyskuje ostatnie cechy tej portugalskiej dumy podczas starzenia. Widok otwiera się także na pozostałe pięć mostów, które łączą najważniejszy portugalski port i pierwszy ośrodek przemysłowy ze stolicą oddaloną o 350 kilometrów. Najstarszą z nich zbudował, po której ruch kolejowy odbywał się do niedawna, 12 lat przed jego najsłynniejszym dziełem. Augusta Eiffla.

„W Porto wieże są ustawione poziomo i służą jako mosty” – powiedział angielski podróżnik pod koniec XIX wieku. Na drugim najstarszym, również żelaznym, najnowocześniejszym dodatku do miasta - metrze - dotrzymuje nam towarzystwa na najwyższym piętrze. Metro, którego konstrukcję wzniesiono na granitowych palach, na których leży na stromym zboczu Porto, bardzo trudne i czasochłonne. Ciekawa romańska katedra wyrosła z tego samego granitu na szczycie wzgórza, które momentami przypomina fortecę. Ciekawostką jest ogromny srebrny ołtarz w lewej kaplicy transeptu. Ale jeszcze bardziej zapierające dech w piersiach są pozłacane barokowe gotyckie ołtarze Kościół św. Franciszek. Tak bogato zdobionego kościoła chyba jeszcze nie widzieliśmy. Udamy się tam później, po wizycie na giełdzie. Zatrzymaj się na chwilę na szczycie wzgórza i przyjrzyj się pięknym azulejos, ceramicznym kafelkom, które zdobią hol głównego dworca kolejowego São Bento, niedaleko katedry. Aby mieć ładny widok na miasto spójrzmy na zachód i wejdźmy na najwyższą dzwonnicę nad miastem. Nazywa się Torre dos Clérigos (powiedzmy Torre dos Clérigos, żeby nas zrozumieli). Nie będziemy żałować. Giełda, a właściwie miejska izba handlowa, powstała w opuszczonych pomieszczeniach dawnego klasztoru franciszkanów. Zaskakuje przepych i wyposażenie pomieszczeń, zwłaszcza arabskich, wzorowanych na pałacu Alhambra nad Grenadą. W sąsiednim budynku mieszczą się biura Instytutu Portowego. Po prostu biura. Wlewają kroplę gdzie indziej.

Pod zęby
Mieszkańcy Porto są znani w kraju jako tripeiros, ale nie lubią tego słuchać. Raczej są „najciężej pracującymi” w kraju. Przezwisko to przyjęło się, gdy słynny książę Henryk Żeglarz, urodzony właśnie tutaj, w 1415 roku poprowadził portugalską flotę do bitwy o Ceuta, główny port tetuańskich piratów, którzy sprawiali niezadowolenie księciu i jego ojcu. Ponieważ główne stocznie znajdowały się w Porto, wyprawa rozpoczęła się właśnie stamtąd. Zabrali całe mięso, zostawiając miejscowym tylko flaki. Głodni mieszkańcy miasta wymyślili wtedy przepis, który do dziś znany jest jako Tripas à moda do Porto. Francesinha à moda do Porto to kanapka, do której musimy najpierw przygotować się psychicznie. Co w tym jest? Stek wieprzowy, ser, kiełbasa, szynka i pyszny sos z piwa, porto, prosciutto i jeszcze coś, żeby nie zdradzić wszystkich tajemnic. Mniej głodnych zapewne zadowoli caldo verde, czyli zielona zupa z ziemniaków, cebuli i kapusty, a na dnie znajdzie się kilka krążków kiełbasy. Poza tym Portugalczycy zawsze byli narodem rybackim, znanym z polowania na słone ryby na północnych morzach. Slanik zachwyca Portugalczyków w domu na tysiąc i jeden sposobów przynajmniej raz w tygodniu. Wybierz przynajmniej jeden sposób podczas wizyty w Porto. Nazywają to Bacalhau. To wszystko można znaleźć w prostszych restauracjach na Ribeirze, być może także w bardziej szykownych barach w dzielnicy Boavista. Portugalczycy byli kiedyś najlepszymi żeglarzami na świecie, a chwalebna kolonialna przeszłość jest nadal odzwierciedlona w doskonałych japońskich, indyjskich i brazylijskich restauracjach. Aby zwiedzić piwnice z porto i oczywiście skosztować tego wina deserowego, ponownie przeprawimy się przez rzekę na dolnym piętrze mostu Luizy I i odwiedzimy Sandeman, Ferreira, Calem, Graham's lub którąkolwiek z pozostałych siedemdziesięciu winnic.

Dla rozrzutnych
Kupujący opamiętają się na Santa Catarina Street i 31 de Janeiro w centrum miasta. Oprócz tradycyjnych portugalskich wyrobów z korka, ceramiki i szkła, będziemy mogli zaopatrzyć się w wino porto, sprawdzić, czy lubimy ginjinha (ginseng) likier wiśniowy, a także zakupić wszystkie zwyczajowe pamiątki, biżuterię i kosmetyki, a także ubrania światowej sławy projektantów.

Co się dzieje
Do 27 stycznia 2008 r. w pawilonie Rosa Mota czynna była wystawa Leonardo da Vinci – geniusz, na której znalazło się osiemdziesiąt modeli, wiele w naturalnej wielkości, wykonanych według planów da Vinci, m.in. prototyp łodzi podwodnej, spadochrony… Do 27 stycznia 2008 r. 31 grudnia w Muzeum Drukarstwa Narodowego na wystawie Drukarstwo – żywa pamięć. Wystawa z replikami starych pras drukarskich, poświęcona pierwszemu portugalskiemu drukarzowi Rodrigo Álvaresowi (koniec XV w.), jest interaktywna i pozwala odwiedzającym osobiście doświadczyć procesu drukowania. Do 17 listopada na placu stanie najwyższa choinka w Europie. Będzie miał 76 metrów wysokości, znajdzie się na nim 280 ton żelaza i zaświeci się 13 000 świateł.

Życie nocne
Jeśli już jesteśmy w Portugalii, zafundujmy sobie wieczór ze smutną portugalską pieśnią fado, która pomoże nam poznać melancholijną portugalską duszę i ułatwić zrozumienie dzisiejszej Portugalii. Aby kontynuować nocną wędrówkę, wiele barów na Ribeirze jest otwartych prawie do godzin porannych. Bar za barem, w którym można znaleźć wszystko, od muzyki alternatywnej po latynoskie rytmy. Po bardziej wyselekcjonowane gusta (i kieszenie) możemy wybrać się do mieszkalnej części miasta u ujścia rzeki Foz, gdzie wzdłuż wybrzeża Atlantyku jest całkiem sporo przyjemnych barów i klubów nocnych. Po drodze możemy zatrzymać się w Chalet Suiço na kieliszek doskonałego wina z okolic Dão. Możemy kontynuować naszą podróż w kierunku portu w dzielnicy Matosinhos, gdzie strefa przemysłowa została przekształcona w najnowszy hit nocnego życia miasta. Dla romantycznych widoków na oświetlone Ribeiro wybierzmy się do Vila Novo de Gaia i cieszmy się naturalnym sokiem lub spokojną kolacją na jednym z nowo wybudowanych tarasów przed piwnicami z porto, tuż nad rzeką.

Jak się tam dostać
Samoloty z Włoch, Niemiec i Hiszpanii latają codziennie na lotnisko w Porto. Nie ma bezpośrednich lotów ze Słowenii ani z pobliskich lotnisk. Konieczne są przesiadki np. we Frankfurcie, Brukseli, Madrycie... Porto jest oddalone od Lizbony o ponad 300 kilometrów, połączenia kolejowe są częste, szybkie i dobre.