Een comfortabele fauteuil, warme chocolademelk en... eh, weer "Home Alone"? Decemberavonden zijn gemaakt voor kerstfilms, zo zeggen de reclames. Sommigen kunnen niet wachten om Netflix aan te zetten en de laatste romantische kerstkomedies af te vinken. Anderen huiveren van walging alleen al bij de gedachte aan het deuntje 'Let it Snow'. Maar waarom? Wat is er zo polariserend aan deze films? De psychologie erachter is interessanter dan je zou denken.
Nostalgie over steroïden: waarom we van ze houden
Ah, Kerst films! Ze zijn als een tijdmachine die ons terug teleporteert naar de tijd dat Kerstmis echte magie was, en geen race door de winkelcentra. Psychologen zeggen dat fans van deze films vooral gedreven worden door nostalgie. Het kijken naar films als 'Love Eigenlijk' of 'Grinch' doet ons denken aan de kindertijd, toen het grootste probleem was hoe lang het duurde voordat de cadeautjes kwamen.
Nostalgie het activeert de delen van de hersenen die emoties reguleren en vergroot het gevoel van veiligheid en verbondenheid. In een chaotische wereld voelen deze films als een veilige knuffel, waarin ze ons beloven dat alles goed komt – in ieder geval tot het volgende kerstinkopentegoed.
Voorspelbaarheid is een ander belangrijk element: er is altijd een duidelijk script. Ze heeft een hekel aan vakanties, ontmoet hem, de vonken vliegen er vanaf en een happy end volgt. Deze "perfecte" formule brengt voor sommigen echt psychologisch comfort.
Lawaai en verheerlijking: waarom sommige mensen ze haten
Maar langzaam! Hoe zit het met degenen die het koude zweet uitbreken bij de gedachte aan kerstfilms? Haters van deze films zeggen vaak dat de clichématige scripts hen irriteren. "Hoe vaak kunnen we nog zien hoe de 'perfecte' stad op kerstavond onder een deken van sneeuw ligt?"
Psychologen zeggen dat deze weerstand vaak voortkomt uit realisme en cynisme. Degenen die kritischer zijn over de feestdagen of minder dan ideale ervaringen hebben, beschouwen deze films als te suikerachtig of als een herinnering aan hoe ver ze verwijderd zijn van de perfecte familie-idylle.
Sommige mensen zijn allergisch voor gedwongen genot. Als de feestdagen voor iemand stressvol of verdrietig zijn, kunnen ze zich nog eenzamer voelen als ze deze ‘vrolijke’ verhalen bekijken. En dan zijn er mensen die Mariah Carey gewoon niet kunnen uitstaan.
Sociale norm of keuze?
Heb je er ooit bij stilgestaan dat het kijken naar kerstfilms misschien niet alleen entertainment is, maar ook een vorm van vermaak? sociale druk? De media dwingen ze ons op als verplicht onderdeel van de vakantie. Als je niet graag naar Home Alone 2 kijkt, ben je raar, nietwaar?
Voor sommigen is het er een onderdeel van weerstand: "Ik ga geen kerstfilms kijken, want ik ga niet mee met de trend!" En ze hebben volkomen gelijk! Het is psychologisch bewezen dat zelfs de geringste weerstand tegen normatief gedrag ertoe kan leiden dat we deze ogenschijnlijk ‘onschuldige’ tradities verwerpen.
Is het liefde of gewoon een chemische reactie?
Kerstfilms kunnen eigenlijk een chemische cocktail voor je hersenen zijn. Bij het kijken naar deze films komen dopamine, oxytocine en serotonine vrij - hormonen van geluk, liefde en ontspanning. Daarom kan twee uur met Hugh Grant als kerstheld je misschien beter doen voelen dan mediteren.
Maar hetzelfde geldt in de tegenovergestelde richting. Wie kerstfilms stressvol of saai vindt, laat tijdens het kijken cortisol vrij stresshormoon, waardoor je sneeuw zou gaan scheppen in plaats van naar een andere Grinch te kijken.
Psychologisch gezien: doet het er echt toe?
Uiteindelijk komt het neer op één basisregel: gun jezelf om te genieten (of niet te genieten). Als kerstfilms je ontspanning en vreugde brengen, bekijk ze dan zonder een schuldig geweten. Maar als ze je lastig vallen, hoef je niet deel te nemen aan deze vakantie-euforie. Kerstmis is geen script, ook al proberen de verkopers het aan jou te verkopen.
Voor ieder wat wils
Of kerstfilms nu je therapie zijn of het doelwit van sarcasme, ze hebben hoe dan ook een doel. Ze herinneren ons er in ieder geval aan dat ieder van ons uniek is. Maar de vraag blijft: is de Grinch echt zo slecht als we denken dat hij is?
