Wie gaat er nog meer werken? Vroeger dronk je 's ochtends koffie, pakte je je tas en ging je naar je werk. Je klaagde 's avonds over je baas, wachtte op vrijdag alsof het de redding was en had op zondag een existentiële crisis. Vandaag? Je baas kan een chatbot zijn en jouw werk kan in een mum van tijd een functie in een API worden. Welkom in een tijd waarin we niet alleen onze baan verliezen, maar ook het gevoel dat we hebben waarom we überhaupt werken.
We waren ooit bang dat buitenlanders ons zouden vervangen, maar toen goedkopere arbeid op een ander continent, maar vandaag de dag worden we (misschien) vervangen door wat we zelf hebben uitgevonden: algoritmes die geen vakantie, geen ziekteverlof en geen motiverende toespraken op maandag nodig hebben. Dus – wie gaat er nog meer werken?
Lange tijd was dienstverlening meer dan alleen een bron van inkomsten. Zij was een status, het was een identiteit, het was (als je geluk had) ook iets wat je graag deed. Vraag je grootvader eens wanneer hij voor het eerst op vakantie ging. Misschien vertelt hij je dat pas nadat hij met pensioen is gegaan. En nu? Generatie Z wil vier dagen per week werken – als het moet.
Maar nu komt de realiteit dat we misschien niet meer kunnen werken zelfs niet zoveel. Niet omdat we dat niet willen. Maar omdat dat niet meer nodig is. Wie gaat er nog meer werken?
Bill Gates zegt vandaag de dag kalm dat werk geen natuurlijke menselijke behoefte is, maar eerder het resultaat van historische schaarste. Als een man die met zijn werk een imperium heeft gecreëerd dit zegt, staat de wereld even stil. Als de man die de toekomst heeft gebouwd nu zegt dat we er niet meer in zullen werken – wat dan?
Dit is niet alleen een technologisch dilemma. Dit is een maatschappelijke omwenteling.
En het is hier, ergens tussen optimisme en verlies aan betekenis, tussen automatisering en nostalgie naar 'echt werk', dat de werkelijke inhoud van deze column begint.
Als Bill Gates je vertelt dat je niet gemaakt bent om te werken
Nee, dit is geen motiverende quote van TikTok. Hij verklaarde dit Bill Poorten – een man die tientallen jaren heeft gewerkt aan het bouwen van een wereld waarin meer gedaan wordt, sneller en met zo min mogelijk menselijke fouten. En nu zegt hij: "Wij mensen zijn niet geschapen om te werken."Als dit tegen je gezegd wordt door een man die met zijn werkethiek het concept van productiviteit opnieuw heeft gedefinieerd, dan weet je dat er iets aan de hand is." het is niet meer wat het was.
Gates suggereert dat werk eigenlijk een ‘artefact van schaarste’ is. Er is werk omdat er op de wereld niet genoeg dokters, chauffeurs, boeren en leraren waren. Maar wat als jij nu de beschikking hebt over een systeem dat kan programmeren, kanker kan diagnosticeren, wiskunde kan onderwijzen en gedichten kan schrijven voor huwelijkstoespraken - of over iemand anders? moeten om te werken? Dus – wie gaat er nog meer werken?
Of een nog brutalere vraag: wie zal zijn waardevol genoegdat er meer zal zijn jij kan gewerkt?
Kunstmatige intelligentie werkt niet voor ons, maar in plaats van ons
De afgelopen jaren hebben we collectief geleefd onder de illusie dat kunstmatige intelligentie ‘onze vaardigheden zal vergroten’. Mooie PR. Dit is nog meer waar: AI wordt steeds beter in dingen waarvan wij dachten dat wij ze uniek konden.
Schrijven? Rekening.
Programmeren? Rekening.
Advertenties ontwerpen voor Instagram met een kleurenpalet dat een serotonine-piek veroorzaakt bij millennials? Controleer het nog een keer.
Stel je nu voor dat je grafisch ontwerper bent met tien jaar ervaring. Elke pixel ruikt naar esthetiek. Maar dan komt er iemand langs die in ChatGPT schrijft: “Maak een retro-futuristische advertentie in jaren 80-stijl met een Stranger Things-lettertype en een beetje cyberpunk". En de AI spuugt het hem binnen 30 seconden uit.
Geen vergadering. Geen moodboard. Zonder jou.
De strijd tussen het ‘onbetaalbare’ en het ‘uitwisselbare’
Het gaat daar niet meer om, Wat weet jij?. Het gaat hierom, Wat weet u dat kunstmatige intelligentie nog niet weet – of niet goed genoeg weet?. Dit betekent dat de mensen die weten hoe ze:
- stel de juiste vragen,
- de verbinding leggen tussen technologie en mensen,
- context, cultuur en empathie begrijpen.
Al het andere? Algoritme.
Vroeger moest je het weten, vandaag moet je het weten een reden hebben om in het proces te bestaan.
“Er komen nieuwe banen.” Echt?
Elke keer dat iemand zegt dat kunstmatige intelligentie banen zal elimineren, klinkt er een geruststellende stem uit Silicon Valley: “Elke keer dat er een nieuwe technologie opkwam, ontstonden er nieuwe banen."Ja, maar met een belangrijke toevoeging: meestal niet voor dezelfde mensen.
Wie is er klaar voor deze nieuwe realiteit?
Wie weet hoe het werk van de toekomst eruit zal zien?
Zal het een 'snelle technicus' zijn die betere content uit ChatGPT kan persen dan een team van 15 copywriters?
Wordt dit een AI-therapeut die de ethische dilemma's van robots oplost?
Of zal het een persoon zijn die de cultuur begrijpt – want kunstmatige intelligentie begrijpt taal, maar begrijpt nog niet de ironische afstand van de passief-agressieve communicatie in Slovenië.
Hoe zit het met een maatschappij zonder werk?
Laten we even stilstaan en nadenken: wat betekent een samenleving waarin 70 %-mensen leven? werkt niet? Niet omdat we het niet willen, maar omdat het niet nodig is.
Wie zal er betekenis aan geven?
Wie zal hen inkomsten verschaffen?
En wat zal een man doen die zijn hele leven zijn waarde heeft afgemeten aan productiviteit?
Gates zegt dat we meer vrije tijd zullen hebben. Misschien. Maar vrije tijd is geen geluk. Vrije tijd zonder structuur, gemeenschap en het gevoel dat iemand je nodig heeft – dat kan een hel zijn in een comfortabele fauteuil.
Persoonlijke AI als het nieuwe ‘ik’
In de toekomst zullen we over onze eigen, persoonlijke kunstmatige intelligenties beschikken. Uw AI kent uw smaak, uw gewoontes en uw gedachten. Het zal je persoonlijke assistent zijn, je creatieve partner en – als je je echt eenzaam voelt – zelfs je therapeut en virtuele partner.
De vraag is: als AI beter advies kan geven, beter kan schrijven en u beter kan begrijpen – Heb je nog andere mensen nodig??
Dit is het punt waarop technologie niet langer alleen de economie beïnvloedt. Dit is het punt waarop hij de menselijke ervaring begint te herschrijven.
Laatste gedachte (nog steeds menselijk)
Je kunt een optimist zijn. Je kunt een techno-pessimist zijn. Of je kunt een realistische existentialist zijn die begrijpt dat de wereld radicaal verandert en dat de oude antwoorden niet meer werken.
De grootste fout die we nu kunnen maken, is om een nieuw gereedschap niet te leren. De grootste fout is om te denken dat we het oude spel kunnen blijven spelen met nieuwe regels.
Misschien komt er een wereld waarin werken geen verplichting meer is. Maar tot die tijd is het misschien een goed idee om het volgende te overwegen:
Wie ben je als je werk je niet langer definieert?
Jan Makarol
(Iemand die nog steeds alleen typt omdat hij de geur van koffie lekker vindt en de lichte frustratie van het verwijderen van alinea's ervaart)
