Bernarda Županek jest archeologiem, kuratorem i dumną matką dwóch córek. Posiada doktorat z antropologii świata starożytnego i jest zatrudniona jako kuratorka ds. okresu rzymskiego w Muzeum i Galeriach Miasta Lublany. Obecnie jako jedna z „intelektualnych prostytutek” bierze udział w spektaklu Szepty toaletowe, który odbywa się w ramach festiwalu Light Guerrilla.
Tematem przewodnim tegorocznej partyzantki Svetlobna, w ramach której wystąpi Staniščna shepetanja, jest Świetlana przyszłość. Czy to też obiecuje debatę publiczną?
Bazując na tym, jak wyglądał wieczór otwarcia, zdecydowanie tak myślę. Odzew był bardzo dobry, my szeptacze byliśmy zajęci i jeśli jest to jakaś wskazówka dla przyszłości debaty publicznej, to nie ma się czego obawiać.
A co z pozbawionymi skrupułów pracownikami umysłowymi? Czy nie będą już musiały „prostytuować się”?
Trudno mi odpowiedzieć na to pytanie, ale nasz występ jest okazją do zastanowienia się nad tym, jak bardzo ceniona jest praca intelektualna. Osobiście uważam, że praca intelektualna nie jest zbyt doceniana i nie czuję, żeby sytuacja się poprawiała.
Biorąc pod uwagę, że wydarzenie Whispers odbyło się w ramach festiwalu Light Guerrilla; jaki jest związek między szeptem a światłem?
Światło jest zintegrowane z techniczną częścią spektaklu, a toalety to artystyczne rzeźby autorstwa artystów Marko A. Kovačiča, Andreja Štulara i Zorana Srdića Janežiča. Światło jest używane inaczej w każdej toalecie. W retro wnętrzu jednej toalety tworzy kameralny klimat, gdzie indziej mocne światło neonu podkreśla nowoczesne wnętrze, a rzymską toaletę oświetlają lampy naftowe. Światło nie jest tu tak widoczne jak na innych wydarzeniach festiwalu, ale zdecydowanie tworzy inspirującą i komfortową atmosferę, która umieszcza debatę w określonym kontekście.
Toalety w naszym społeczeństwie są postrzegane jako kontrowersyjne, tajne przestrzenie. Dlaczego spektakl jest osadzony w takich przestrzennych ramach?
Występ autorów Zorana Srdića i Jane Putrla Srdić bierze za punkt wyjścia właśnie tę konotację z toaletami. Toalety, nie tylko w naszym społeczeństwie, ale w ogóle, nawet podczas podróży, są czymś, co często różni się od tego, do czego jesteśmy przyzwyczajeni, co nas na swój sposób fascynuje. A także np. kuchnię i zwyczaje obcych narodów. Z kolei spektakl Szepty toaletowe za punkt wyjścia przyjmuje rzymskie toalety publiczne. W tym roku świętujemy 2000-lecie Emony, a ich toalety publiczne są dziś przedmiotem ogromnego zainteresowania, kiedy korzystanie z toalety to intymna sprawa.
Czy jako znawca okresu rzymskiego w muzeach i galeriach miasta Lublany możesz powiedzieć nam więcej o rzymskiej koncepcji spędzania czasu w toaletach?
Dziś wydaje nam się dziwne, niewygodne i niewiarygodne, że kilka osób wypróżniało się w tych toaletach w tym samym czasie i nie uważało tego za nieprzyjemne. Wykorzystali nawet ten czas na krótką debatę. Oczywiście Rzymianie mieli też swoje prywatne toalety, które bardziej przypominały te współczesne. Były ciemniejsze, nieozdobione i naprawdę nie było to miejsce, w którym chciałoby się spędzić więcej czasu. Wyposażone były w prostą płytkę z otworem prowadzącym do odpływu. Z drugiej strony toalety publiczne były stosunkowo luksusowe, ustawione na brukowanych obszarach z ozdobnymi ścianami. Płyty do siedzenia były kamienne lub drewniane, z wyciętymi w nich otworami, pod którymi zwykle płynęła bieżąca woda, aby wypłukać ścieki. Do wycierania odwiedzający otrzymywali morskie gąbki przywiązane do drewnianego patyczka, którymi w higieniczny sposób kończyli wizytę w toalecie.
Czy debata zwiedzającego z intelektualną prostytutką odbywa się na oczach publiczności, czy jest kameralnym wydarzeniem podczas spektaklu Staniščne Šepetanja?
Na imprezie do dyspozycji zwiedzających są trzy toalety, które w rzeczywistości są zamykane drzwiami, aby stworzyć intymność między intelektualną prostytutką a jej klientem lub klientami. Jedna intelektualna prostytutka może być odwiedzana jednocześnie przez kilku klientów. Punktem wyjścia są jakieś trzy, cztery osoby, więc debata toczy się w wąskim gronie. Doświadczenie jakie mieliśmy na otwarciu było bardzo przyjemne, zrelaksowane, debaty poszły gładko.
Jaka jest reakcja publiczności? Jakie tematy Twoi „klienci” chcieli z Tobą omówić?
Reakcja publiczności była bardzo dobra. Pomyślałem, że to ciekawe, że organizatorzy oferują możliwość rezerwacji intelektualnych prostytutek, ludzie chętnie korzystają z tej opcji i umawiają się z wyprzedzeniem. Tematyka debat była bardzo różna, w zależności od tego, co miała do zaoferowania poszczególna prostytutka intelektualna – w spektaklu biorą udział archeolodzy, antropolodzy, artyści, kuratorzy, historycy sztuki itp. Ludzie chcieli ze mną rozmawiać o samym performansie i jego znaczeniu, o Emonie, Cesarstwie Rzymskim, o prostytucji w czasach rzymskich. Debaty potoczyły się w zupełnie nieoczekiwanych kierunkach, np. omawialiśmy z grupą obcokrajowców aktualną sytuację polityczną w naszych krajach.
W jaki sposób opłacana jest Twoja usługa?
Zbieraliśmy dobrowolne datki, które miały być zgodne z satysfakcją klientów. Oczywiście każda z intelektualnych prostytutek miała swojego alfonsa, który zarządzał biznesem z klientami. Odwiedzający byli proszeni o wyrażenie swojego zadowolenia w skali od dwustu do dwustu euro. Ludzie byli bardziej skłonni do dolnej granicy, ale potraktowaliśmy to bardziej jako żart i eksperyment, a jednocześnie nalegaliśmy na zapłatę, ponieważ jest to nieodzowna część prostytucji pracy umysłowej.
WSKAZÓWKA: Szepty toaletowe odbywają się w każdy czwartek i piątek wieczorem do 10.10.2014 na Placu Rewolucji Francuskiej.
Więcej informacji:
www.sepetanja.gulag.si
